مطالعه جدیدی که در نشریات علمیبه چاپ رسیده نشان میدهد که مغولها علاوه بر تاثیرات زیادی که بر تمدنهای قدیمیجهان گذاشته اند، آلودگیهای تقریبا فاجعه باری را هم روی زمین برای ما به یادگار باقی گذارده اند.
داستان از چه قرار است؟ در یکی از نواحی چین که به معادن نقره اش مشهور است،محققان دریافته اند که مقادیر بسیار بالایی از آلودگیهای مربوط به استخراج نقره در دشت کنار دریاچه ار (Er Lake) باقی مانده است.
در ابتدا محققان مشکوک به تولید غیر قانونی نقره بودند اما با مطالعه
لایه خاکی که حاوی این ترکیبات بود متوجه شدند که این خاک متعلق به بازه
زمانی ۱۲۷۱ تا ۱۳۶۸ پس از میلاد مسیح است. درست زمانی که سلسله ایلخانان
یوان بر آن منطقه از کشور چین حاکم بوده اند .
درست زمانی که مغولها مشغول فتح شرق و غرب قاره کهن آسیا بودند،این
جنگجویان برای تامین نیازهای ارتش بزرگ خود مشغول استخراج منابع طبیعی
مکانهای تحت تصرفشان نیز – مخصوصا انواع فلزت- شدند.
همان طور که میدانید فلزات و فرآیندهای استخراج آنها زیاد دوست دار محیط
زیست نیستند. مثلا نقره فلزی نیست که بتوانید آن را به شکل خالص در طبیعت
پیدا کنید یا با یک تبر دستی مغولی آن را از لای سنگهای بی ارزش بیرون
بکشید. این فلز اغلب اوقات در کانیهای معدنی و آمیخته با دیگر فلزات در
طبیعت وجود دارد.از طرفی، فلزاتی که در کنار نقره میتوانید پیدا کنید،اغلب
فلزات بسیار سمیو خطرناکی مانند سرب هستند. این ناخالصیها با استفاده از
فرآیندهای خالص سازی از نقره ارزشمند جدا میشوند. این کار نیاز به آتش
با دمای بالا،ذوب سنگها و جدا کردن مواد مذاب مختلف از هم دارد . همین
فرآیندها باعث میشود که مقدار بسیار زیادی از فلزاتی مانند سرب به عنوان
مواد پسماند در طبیعت رها شوند.
از آنجایی که نباید انتظارداشته باشیم مغولهای نزدیک به هزار سال پیش
بدانند که سرب یک آلاینده بسیار زیان بار و سمیاست، میتوانیم حدس بزنیم
که پسماندهای کارگاه ذوب پس از جدا کردن نقره خوش رنگ از سنگهای معدن
چگونه دور ریخته میشدند.
محققان در خاک منطقه ای که در قدیم تحت حاکمیت مغولها بوده است مقادیر
بسیار زیادی فلز آلاینده از جمله سرب،کادمیوم،روی و نقره یافته اند که در
طبیعت رها شده اند.
همچنین محققان با مطالعه روشهای تولید نقره متعلق به امپراتوری مغول
دریافته اند که این روشها آلایندگی حدود چهار برابر سطح آلایندگی روشهای
مدرن تولید این فلز داشته اند.
این محققان در مقاله ای که در اخبار علمی بازتاب گسترده ای داشته است گفته اند :
خیلی از مطالعات آلودگی سرب و فلزات دیگر را در فعالیتهای باستانی نشان داده اند،اما این تحقیق نشان میدهد که مقدار آلایندههای محیط زیست در گذشته بسیار بیش تر از امروز بوده است! این تحقیق نشان میدهد که مردم خیلی قبل از آن چیزی که ما فکر میکنیم شروع به تخریب محیط زیست کرده اند…”
تاثیر این آلودگیها بسیار زیاد است.یکی از بزرگ ترین مشکلات کشاورزان چینی در امروز همین آلودگی فلزات سنگین در خاک کشاورزی است. برخی از تحقیقات نشان میدهد که نزدیک یک پنجم همه زمینهای قابل کشت چین آلوده به فلزات سنگین است. البته بخش عمده ای از این آلودگی رهاورد نسل جدید است ، اما قسمتی از آن هم تقصیر چنگیز،کوبلای (قوبلای) و بقیه خانهاست .